Historische landhuizen en buitenplaatsen in Wassenaar

In het westen grenst het aan de zee, in het zuiden aan Den Haag. Al rond 1800 v.Chr. werd het gebied van het huidige Wassenaar bewoond. De eerste inwoners vonden op de strandwallen een veilig en droog heenkomen temidden van het drassig duinlandschap, waar de zee toen nog vrij spel had. Rond 1150 werd hier een kerk werd gebouwd, gewijd aan Willibrord, de Angelsaksische missionaris die in de zevende eeuw in dit gebied het christendom verbreidde. In de nabijheid van de kerk lag de burcht, een grote versterking op een kunstmatige heuvel, die pas in de twintigste eeuw werd afgegraven. Deze heuvel werd Wassenaar genoemd (volgens sommigen ‘steile heuvel’, volgens anderen ‘nabij drassig land’). De heren Van Wassenaer, die behalve de burcht hier veel grond in bezit hadden, én het oude kerkdorp zouden hun naam aan deze heuvel hebben ontleend.

Buitenplaatsen
De dorpskern van Wassenaar bleef eeuwenlang klein, maar de strandwallen tussen Den Haag en het oude dorp werden ‘ontdekt’ door rijke Hagenaars, die in de omgeving mooie locaties zochten om een buitenplaats te laten bouwen. Zo ontstonden Clingendael en Duinrell al in de zeventiende eeuw. Rond 1795 telde Wassenaar niet minder dan 26 buitenplaatsen.

Illustere bewoners
Sommige illustere bewoners van deze buitens zijn van grote invloed geweest voor het huidige Wassenaar. Adriaan Pieter Twent van Raaphorst, bewoner van Huis De Paauw en "minister" van Binnenlandse Zaken en Verkeer en Waterstaat onder koning Lodewijk Napoleon, zorgde rond 1805 voor de bestrating van de weg Den Haag-Haarlem, de huidige N44/A44. Prins Frederik der Nederlanden, broer van koning Willem II, bezat van 1838 tot 1881 niet alleen het Huis De Paauw, maar kocht ook vele aangrenzende landgoederen, waardoor één groot groen aaneengesloten gebied ontstond.

Villadorp
De opening van het Hofpleinlijntje in 1908 maakte Wassenaar ook voor Rotterdammers die buiten wilden wonen makkelijk bereikbaar en dankzij de aanleg van de tramlijn Den Haag-Wassenaar-Leiden in 1923/25 konden vele gegoede stadsbewoners dichtbij zee gaan wonen. Vanaf het begin van de twintigste eeuw trok Wassenaar duizenden nieuwe bewoners. Door het overlijden van enkele grootgrondbezitters kwamen grote stukken grond beschikbaar, die door exploitatiemaatschappijen werden verkaveld. Er ontstonden aantrekkelijke villaparken. Inmiddels zijn de trein en de tram allang verdwenen, maar Wassenaar heeft nog altijd een reputatie als villadorp. De gemeente telt inmiddels meer dan 25.000 inwoners.

Bijzondere historische foto’s
In de beeldbank van de gemeente Wassenaar zijn veel bijzondere foto’s te vinden. Wassenaar stond ook vroeger al bekend om zijn mooie landhuizen en villa’s en veel van deze historische panden zijn terug te vinden in de beeldbank. Wie zoekt op het trefwoord “villa” of “landgoed”, ziet het ene na het andere monumentale landhuis op het scherm verschijnen. Veel van deze huizen bestaan inmiddels niet meer. Ook mooi zijn de 19e-eeuwse foto’s, van onder meer een aantal oud-burgemeesters van Wassenaar en van Prins Frederik en zijn gezin. Frederik was de tweede zoon van koning Willem I en hij woonde van 1838 tot aan zijn dood in 1881 in Huize De Paauw, het tegenwoordige raadhuis van Wassenaar waar ook het archief is gevestigd.

Bekijk hier enkele wandelingen 

Bekijk hier de site van Wassenaar Toen

Bekijk hier de lijst van 321 rijksmonumenten